در سراسر دنیا آزمایشگاه های مختلف به دنبال تحقیقات درباره رشد میکروب ها و … هستند. به همین دلیل به تجهیزات و شرایط مختلف از جمله محیط کشت نیاز دارند. اگر می خواهید بدانید محیط کشت چیست و چگونه محیط کشت بسازیم پیشنهاد می کنیم در ادامه مطالب با پویش شیمی رسام البرز همراه شوید تا اطلاعات خوبی را در این باره به دست آورید.
محیط کشت چیست؟
به محیطی که شرایط لازم برای رشد و تکثیر میکروارگانیسم ها را در آزمایشگاه فراهم می کند، محیط کشت می گویند. از آن جایی که میکروارگانیسم ها نیاز ها و خصوصیات تغذیه ای مختلفی دارند، به محیط کشت های متناسب با نیازشان احتیاج خواهند داشت.
از محیط کشت برای تشخیص بیماری های عفونی، مطالعات ژنتیکی، به دست آوردن آنتی ژن ها، توسعه آزمون های سرولوژیک برای واکسن ها و شناسایی گونه های میکروبی استفاده می شود. علاوه بر این از محیط کشت برای جدا کردن فرم های خالص، مطالعه واکنش های بیوشیمیایی، ذخیره سازی میکروارگانیسم ها، آزمون آلودگی میکروبی، آزمون حساسیت به آنتی بیوتیک و بررسی اثر عوامل ضد میکروبی و مواد نگه دارنده استفاده می شود. به همین دلیل انتخاب یک محیط کشت متناسب با نیاز و هدفی که دارید اهمیت زیادی دارد.
مهم ترین انواع محیط کشت کدام است؟
با توجه به این که از محیط کشت در موارد متعددی استفاده می شود، طبیعتا باید محیط های کشت مختلفی داشته باشیم تا شرایط لازم برای انجام آزمایشات مختلف را به درستی فراهم نماید. به همین دلیل در ادامه چند مورد از مهم ترین انواع محیط های کشت را نام می بریم.
1. دسته بندی محیط های کشت بر اساس پایداری و سازگاری
اولین عاملی که به کمک آن می توانیم محیط های کشت را تقسیم بندی نماییم، پایداری و سازگاری است. در این تقسیم بندی به 3 نوع محیط کشت بر می خوریم که عبارتند از:
• محیط جامد:
در این محیط آگار که یک زنجیره بلند از پلی ساکارید ها می باشد با غلظت 5/1 تا 2 درصد اضافه می شود. بیشترین مقدار استفاده شده در آزمایشگاه ها به منظور تهیه محیط جامد 3/1 درصد آگار است. این نوع محیط کشت برای رشد میکروارگانیسم ها به شکل فیزیکی کامل آن ها، تهیه فرم های خالص باکتری یا جدا سازی باکتری ها برای مطالعه ویژگی هایشان مورد استفاده قرار می گیرد.
• محیط نیمه جامد:
غلظت آگار این محیط کشت 5/0 تا 2 درصد می باشد و به خاطر کاهش غلظت آگار به صورت ماده ای نرم و ژله ای نمایان می شود. مهم ترین کاربرد آن برای مطالعه حرکت میکروارگانیسم ها، تفکیک بین سویه های باکتریایی حرکتی و غیر حرکتی (توسط لوله U) و پرورش باکتری های میکروآئروفیلیک می باشد.
• محیط مایع:
این نوع محیط کشت هیچ اثری از ماده جامد کننده مانند آگار یا ژلاتین را ندارد و در آن می توان رشد زیاد کلونی های باکتری را مشاهده کرد. از این محیط برای رشد زیاد میکروارگانیسم ها و مطالعه فرآیند های تخمیری استفاده می شود.
2.دسته بندی محیط های کشت بر اساس اجزاء مغذی
دومین عامل برای تقسیم بندی محیط کشت، اجزاء مغذی است که در آن محیط وجود دارد که بر این اساس به 3 نوع محیط کشت می رسیم:
• محیط ساده:
این محیط چند منظوره به حساب می آید و از رشد میکروب های غیر مستعد پشتیبانی می کند و در درجه اول برای جدا کردن میکروارگانیسم ها مورد استفاده قرار می گیرد.
• محیط پیچیده:
این نوع محیط کشت شامل مواد مغذی با مقادیر ناشناخته است که به منظور ایجاد یک خصوصیت ویژه در نوعی سویه میکروبی مورد استفاده قرار می گیرد.
• محیط مصنوعی:
نوعی محیط شیمیایی تعریف شده می باشد که از مواد شیمیایی خالص تهیه می شود. محیط تعریف شده عبارت است از محیطی که دارای غلظت مشخصی از مواد تشکیل دهنده آن مانند قند (گلوکز و گلیسرول) و منبع نیتروژن ( مثل نمک آمونیوم یا نیترات به عنوان نیتروژن غیر آلی) می باشد و در تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می گیرد.
3.دسته بندی محیط کشت بر اساس کاربرد
آخرین عامل در دسته بندی محیط های کشت، کاربرد آن ها است که بر اساس آن به 3 نوع محیط کشت پی می بریم:
• محیط پایه:
محیطی ساده است که با استفاده از منابع کربن و نیتروژن، باعث می شود رشد بسیاری از میکروارگانیسم ها تقویت شود. علاوه بر آن محیط پایه به عنوان محیط های چند منظوره شناخته می شوند. این نوع محیط ها برای رشد باکتری های ناخواسته به منابع تقویت کننده نیاز ندارند و به صورت کلی برای جدا سازی میکروارگانیسم ها در آزمایشگاه یا در فرآیند های زیر کشت مورد استفاده قرار می گیرند.
• محیط غنی شده:
این محیط با اضافه کردن موادی مانند خون، سرم یا زرده تخم مرغ به محیط پایه آماده می شود و از آن برای رشد میکروارگانیسم های دشوار استفاده می شود چون آن ها به مواد تشویق کننده رشد و مواد غذایی اضافی احتیاج دارند.
• محیط کشت انتخابی:
این محیط شرایط رشد میکروب های خاصی را فراهم می کند و از رشد میکروب های دیگر جلوگیری می نماید. محیط کشت انتخابی یک محیط کشت بر اساس آگار می باشد که برای جدا سازی میکروارگانیسم ها کاربرد زیادی دارد.
همانطور که مشاهده کردید محیط های کشت فراوان اند به همین دلیل اگر نمی دانید چه نوع محیط کشتی تهیه کنید با کارشناسان ما در پویش شیمی رسام البرز تماس بگیرید.
چگونه محیط کشت بسازیم؟
برای ساخت محیط کشت باید ابتدا اجزاء مورد نیاز آن را که در ادامه معرفی می کنیم، تهیه کنید.
اگر می خواهید محیط کشت بسازید ابتدا باید مواردی مانند سیستم بافری، نمک های معدنی، اسیدهای چرب و لیپیدها، آمینو اسیدها، ویتامین ها، عناصر کم مقدار، منبع کربن و … و یک سری تجهیزات مورد نیاز آزمایشگاهی مانند جعبه کشت، سیستم تهویه، دستگاه اتوکلاو، نمونه بردار، تجهیزات میکروسکوپی و سایر تجهیزات آزمایشگاهی مورد نیاز را فراهم نمایید.
به طور معمول برای تهیه محیط کشت از سرم خون حیوانات استفاده می شود. دلیل آن هم این است که سرم خون حیوانات تمامی موارد گفته شده را با مقادیر مناسب دارد به همین دلیل انتخابی ایده آل برای کشت سلولی به حساب می آید. در صورتی که از سرم خون استفاده نمی کنید باید مواردی که نام بردیم را به مقدار دقیق به محیط کشت اضافه کنید.
در صورتی که اطلاعات دقیق برای تهیه محیط کشت را ندارید از محیط های کشت آماده استفاده کنید. شما می توانید از راهنمایی های کارشناسان ما در این زمینه کمک بگیرید و یک محیط کشت مناسب برای اهداف مورد نظرتان تهیه نمایید. در نظر داشته باشید که ممکن است در بعضی از محیط های کشت سلولی نیاز باشد از آنتی بیوتیک استفاده کنید تا باکتری ها باعث آلوده شدن سلول های سالم نشوند.
در این مقاله درباره محیط کشت صحبت کردیم و از مهم ترین انواع مختلف آن گفتیم. همچنین نکات مهمی را درباره نحوه ساخت محیط کشت ذکر کردیم. در صورت نیاز شما می توانید با ما در شرکت پویش شیمی رسام البرز تماس گرفته و اطلاعات دقیق تر را دریافت نمایید.
