MSDS چیست؟

بیشتر مواد شیمیایی که در صنعت یا آزمایشگاه استفاده می شوند، خطرات خود را دارند.

یا برگه اطلاعات ایمنی مواد(Materials Safety Data Sheet )، برگه‌هایی هستند که مسائل ایمنی مرتبط با مواد شیمیایی را توضیح می‌دهند. در این مقاله از سایت پویش شیمی به معرفی MSDS، بخش ها و اطلاعات داخل آن پرداخته می شود .

MSDS چیست و حاوی چه اطلاعاتی است؟

MDSD برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی است که معمولاً توسط سازنده ماده ارائه می شود. این سند اطلاعاتی در مورد روش کار با ماده، ذخیره سازی، نکات ایمنی، سطح سمیت و نحوه درمان و بهبود پس از تماس مستقیم با این ماده ارائه می دهد.

برگه اطلاعات ایمنی شیمیایی جزوه ای از برگه های اطلاعات فنی است که حاوی اطلاعاتی در مورد خطرات مواد، ایمنی هنگام کار، دستورالعمل های اضطراری و اطلاعات بهداشتی و ایمنی در مورد مواد شیمیایی است. این برگه اطلاعات کاملی در مورد خطرات این ماده ارائه می دهد که می تواند تماس پوستی، تماس چشمی، غذا خوردن و … باشد.

به طور کلی می توان گفت که MSDS شامل موارد زیر است:

شیوه صحیح استفاده از ماده
نگهداری مواد و شرایط محیطی
نکات ایمنی مرتبط به جابجایی و انتقال مواد
شیوه برخورد با صدمات و خطرات ناشی از ماده (بعد از اتفاق)

کاربرد MSDS چیست؟

قبل از استفاده از هر ماده ای لازم است تمامی خطرات و اطلاعات ایمنی مربوط به آن ماده را بدانید و با آن کاملا آشنا باشید. در بسیاری از کشورها، کارفرمایان از نظر قانونی ملزم به ارائه این اطلاعات به کارکنان خود هستند. اما متاسفانه در کشور ما هنوز فرهنگ این موضوع به درستی جا نیفتاده است و بارها شاهدیم که افراد بدون داشتن اطلاعات کافی با این مواد کار می کنند.

بخش های مختلف MSDS

به طور کلی اکثر MDSD ها دارای 16 بخش هستند که در ادامه به هر یک از آنها اشاره خواهد شد.

1. هویت ماده

نام و کد محصول، فرمول شیمیایی آن، اطلاعات شرکت سازنده. همچنین شامل شماره تماس اضطراری، اطلاعات کلی در مورد سازنده، و موارد استفاده یا عدم استفاده از این ماده مناسب است.

2. خطرات ماده

در این قسمت به خطراتی که ممکن است هنگام استفاده از ماده شما را تهدید کند اشاره شده است.

3. ترکیب محصول / اطلاعات در مورد مواد تشکیل دهنده داخل محصول

در این قسمت اطلاعاتی در مورد اجزای محصول وجود دارد. هر یک از اجزای محصول (به ویژه اجزای خطرناک آن) به همراه درصد آنها نمایش داده می شود.

4. کمک های اولیه

در این قسمت توضیح مختصری در رابطه با افدامات پس از آسیب داده شده است. آسیب ناشی از آن ممکن است به روش های زیر رخ دهد:

تماس پوستی
تماس گوارشی
تماس تنفسی
تماس چشمی
پرتوزایی

5.ارزیابی خطر آتش سوزی

این بخش خطرات آتش سوزی یا انفجار ماده و خاموش کردن آتش ناشی از آن را شرح می دهد. نوع وسیله یا ماده ای که برای خاموش کردن مواد مختلف استفاده می شود بسیار مهم است. (برخی مواد در صورت استفاده از آب برای خاموش کردن آنها به شدت واکنش نشان می دهند.

6. آزادسازی تصادفی ماده

این قسمت مربوط به انتشار ماده در محیط می باشد. در این قسمت روش ها و پروتکل های پاکسازی آن ماده آورده شده است. همچنین تجهیزات ایمنی لازم و پروتکل های اضطراری و مواد مورد استفاده برای تمیز کردن آن را ذکر می کند.

7. عملیات و ذخیره سازی

در این قسمت روش های نگهداری صحیح ماده و کار با آن توضیح داده شده است.

8. کنترل قرار گرفتن در معرض ماده و حفاظت شخصی

در این قسمت مواردی وجود دارد که فرد هنگام تماس و کار با ماده باید رعایت کند.

9. خواص فیزیکی و شیمیایی ماده

در این بخش خواص فیزیکی و شیمیایی ماده آورده شده است که مهمترین آنها عبارتند از:

شکل
رنگ
pH
نقطه ذوب
نقطه جوش
فشار بخار
تراکم
ویسکوزیته

10. ثبات و واکنش پذیری

در این قسمت درجه پایداری یا ناپایداری مواد شیمیایی برای واکنش ذکر شده است. درجه واکنش این مواد در بدن یا محیط با مواد مختلف ذکر شده است. همچنین به مواد دیگری که ممکن است با این ماده مرتبط باشد اشاره می کند. همچنین مواد حاصل از تخریب آن نیز در مواردی که خطرناک است ذکر می شود

11. اطلاعات سم شناسی

در این قسمت اطلاعات مربوط به سمیت ماده و میزان سمیت آن آورده شده است. همچنین انواع سمیت مواد (سمیت حاد و مزمن) نیز در این قسمت آورده شده است.

12. اطلاعات زیست محیطی

در این قسمت اطلاعاتی در مورد خطرات این ماده برای محیط زیست و راه های پیشگیری و خنثی سازی آن آورده شده است.

13. ملاحظات مربوط دفع ماده

در این قسمت نکات مربوط به دفع مواد و نکات زیست محیطی و بهداشتی آن آورده شده است.

14. اطلاعات حمل و نقل

در این قسمت اطلاعات مربوط به حمل و نقل مواد و روش های آن آورده شده است. همچنین گروه حمل و نقل مواد و مخاطرات زیست محیطی آن نیز آورده شده است.

15. اطلاعات حقوقی

اطلاعات حقوقی مربوط به استفاده از ماده در این بخش آورده شده است.

16. اطلاعات بیشتر

این بخش حاوی اطلاعات بیشتری است که مطالعه آن به خواننده توصیه می شود.

MSDS مخفف چیست؟

همانطور که قبلا ذکر شد، MSDS مخفف عبارت Materials Safety Data Sheet است. همچنین گاهی به جای MSDS از علامت اختصاری SDS استفاده می شود که در واقع همان MSDS است. هنگامی که در مورد مواد شیمیایی صحبت نمی شود، ممکن است به آن PSDS (برگ اطلاعات ایمنی محصول) نیز اشاره شود.

آیا سمیت مواد تشکیل دهنده در MSDS آنها ذکر شده است؟

سمی بودن مواد یکی از مهمترین مواردی است که در SDS در مورد آن نوشته شده است. درجه این سمیت نیز نوشته شده است.