اگر برای شما هم سوال پیش آمده که اسید نیتریک چیست و از کجا تهیه کنیم؟ بهتر است قبل از هرچیزی از این امر آگاه باشید که در آزمایشگاه ها و صنایع مختلف از مواد مختلفی استفاده می شود تا به اهدافی که تعیین شده دست پیدا کنند. اسید نیتریک یکی از آن مواد به حساب می آید، تا انتهای مطالب با پویش شیمی رسام البرز همراه شوید تا جزئیات بیشتری درباره این ماده کاربردی به دست آورید.
اسید نیتریک چیست؟
اسید نیتریک یک ترکیب شیمیایی با فرمول HNO3 می باشد که جرم مولکولی آن 63.01 g/mol است. این ماده قابلیت اسیدیته خیلی زیادی دارد به همین دلیل از قابلیت انحلال آن در صنایع مختلف استفاده های گوناگونی می شود. این ماده پر کاربرد با نام های دیگری از جمله جوهر شوره و تیزاب نیز شناخته می شود. اسید نیتریک در حالت خالص مایعی بی رنگ و حساس به نور می باشد که به تدریج تجزیه شده و به اکسیدهای نیتروژن تبدیل می شود و در آخر به رنگ زرد تا قرمز در می آید.
ویژگی دیگر این ماده این است که میزان کم آن قابل خوردن است. این مایع می تواند در آب حل شود و PH نزدیک به 1 را تولید کند که این مسئله نشان دهنده قدرت اسیدیته آن می باشد. دمای جوش آن 83 درجه سانتی گراد و دمای ذوب آن منفی 42 درجه است.
مهم ترین کاربردهای اسید نیتریک کدام است؟
به خاطر ویژگی هایی که اسید نیتریک دارد کاربرد های آن نیز گوناگون است. در ادامه چند مورد از مهم ترین کاربرد های این ماده را نام می بریم.
کاربرد اسید نیتریک در تولید حلال
همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم اسید نیتریک خاصیت اسیدیته زیادی دارد به همین دلیل می تواند مواد بسیاری را در خود حل کند. از همین رو برای ساخت بسیاری از حلال های صنعتی از اسید نیتریک استفاده می کنند. علاوه بر آن برای خنثی کردن محیط های قلیایی نیز از اسید نیتریک استفاده می کنند.
اسید نیتریک تنها حلالی به حساب می آید که می تواند مس و نقره را در خود حل کند ولی توانایی حل کردن پلاتین و طلا را در خود ندارد. به همین دلیل در وسایل الکترونیکی که طلا در آن ها استفاده شده، با کمک اسید نیتریک مس و نقره آن را جدا کرده و طلای آن باقی می ماند.
کاربرد اسید نیتریک در صنعت کشاورزی
بیشترین استفاده ای که از اسید نیتریک می شود در تولید کودهای شیمیایی کشاورزی است. اسید نیتریک در ترکیب خود نیتروژن دارد که این مسئله امتیاز ویژه ای برای ساخت کود به حساب می آید. از آن جایی که این ماده خاصیت اسیدی دارد سمزدا و دفع کننده آفات است. برای تولید نیترات آمونیوم نیز از آن استفاده می شود. نیترات آمونیوم یکی از مواد مهمی است که در تولید کود های شیمیایی به کار برده می شود.
از دیگر کاربرد های مهم اسید نیتریک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده در آنالیز عنصری فلزات
- استخراج فلزات گرانبها با استفاده از تیزاب سلطانی
- تصفیه نانو لوله های کربنی
- استفاده در الکتروشیمیایی برای دوپینگ کردن مواد نیمه رسانا
- تمیز کردن فولاد زنگ زده
- استفاده در نجاری برای تمیز کردن چوب (چوب کاج و افرا و با غلظت کم)
- در ساخت الکترولیت نقره
- چاپ فلزی
- تمیز کردن سیلیکون در صنایع الکترونیکی
- مخلوط کردن آن با آب و الکل و نیتال منجر به تولید محلول اچینگ در متالوگرافی می شود.
در زمان کار با اسید نیتریک به نکات ایمنی زیر توجه فرمایید.
همانطور که در مطالب بالا نیز اشاره کردیم اسید نیتریک یک اسید خیلی قوی و صنعتی به حساب می آید که در تمامی صنایع کاربرد دارد. به همین دلیل باید نحوه کار با این ماده را بدانید تا موارد ایمنی لازم را در رابطه با آن رعایت کنید.
آتش سوزی
اسید نیتریک قابلیت آتش سوزی کمی دارد اما در صورت وجود گرما و جرقه آتش می گیرد. به همین دلیل باید آن را در جای خنک و دور از مواد آتش زا قرار دهید.
خاصیت اسیدی بودن بالا
PH اسید نیتریک نزدیک به 1 است به همین دلیل به میزانی اسیدی است که لمس آن می تواند خطرات زیادی داشته باشد. از این رو باید این ماده در ظروف مخصوصی نگه داری شود و علاوه بر جنس مناسب باید درب محکمی نیز داشته باشد تا نریزد و گاز آن بیرون نیاید.
تماس با چشم
اگر اسید نیتریک با چشم تماس پیدا کند باعث نابینایی می شود مگر آن که میزان کمی از آن با چشم تماس داشته باشد. در این زمان باید چشم را به مدت 20 تا 30 دقیقه با آب گرم بشویید و سپس به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
تماس با پوست
تماس مقدار کمی از این ماده با پوست باعث ایجاد لکه های زرد و قهوه ای می شود و حتی می تواند زخم های عمیق و دردناکی را ایجاد کند که اثر آن تا مدت ها باقی بماند. در صورتی که به میزان کم و متوسط از این ماده با پوست شما تماس داشته باشد باید خیلی سریع محل را به مدت 20 تا 30 دقیقه با آب گرم بشویید. در صورتی که مقدار زیادی از آن با پوست شما برخورد داشته هرگز محل را فورا در تماس با آب قرار ندهید زیرا باعث مرگ می شود.
خوردن
خوردن اسید نیتریک باعث تهوع، دل درد، بیهوشی و حتی مرگ می شود. در این شرایط هیچ چیز به جز آب آن هم به میزان کم و در حد 300 میلی لیتر نخورید و سریعا به پزشک مراجعه نمایید.
استنشاق
تنفس بوی گاز اسید نیتریک باعث سرگیجه، مشکلات تنفسی و حتی قلبی می شود. اگر به این مشکل برخوردید خیلی سریع به محیط باز بروید و از کپسول اکسیژن استفاده نمایید. در چنین شرایطی باید مداوم ضربان قلب شما بررسی شود و در صورت کاهش آن سریعا باید به پزشک مراجعه نمایید.
در صورتی که با اسید نیتریک سر و کار دارید حتما به نکاتی که ذکر کردیم توجه کنید و سایر راهنمایی های لازم را از کارشناسان ما در پویش شیمی رسام البرز دریافت نمایید.
اسید نیتریک را می توانیم از کجا تهیه کنیم؟
در صورت کار با اسید نیتریک می توانید این ماده کاربردی را از شرکت پویش شیمی رسام البرز تهیه نمایید. شرکت ما در زمینه فروش محصولات و مواد و وسایل مختلف آزمایشگاهی تخصص داشته و سعی ما همواره بر ارائه بهترین و با کیفیت ترین محصولات شیمیایی و آزمایشگاهی به شما عزیزان می باشد. شما می توانید برای تهیه اسید نیتریک با کیفیت با کارشناسان ما تماس بگیرید تا ضمن دریافت راهنمایی های لازم، بتوانید سفارش خود را با کیفیت بالا و در حجم مورد نیازتان ثبت نمایید.
